พุทธภาษิต ว่าด้วยเรื่อง...ช้าง

จิตเดิมแท้ของเรานั้นทุกคนนั้นมาจากธรรมชาติอันบริสุทธิ์

(5) ว่าด้วยเรื่อง...พญากุญชร

กาลเมื่อครั้งนางมาคันทิยา...มเหสีฝ่ายซ้ายของพระเจ้าอุเทนไม่สามารถกระทําอันตรายต่อพระนางสามาวดี นางมาคันทิยาจึงจ้างคนให้คอยบริภาษพระพุทธเจ้า พระอานนท์มิอาจทนต่อคําเหล่านั้นจึงชักชวนพระพุทธเจ้าให้เสด็จไปที่อื่น พระพุทธเจ้าปฏิเสธด้วยเหตุผลว่าหากไปที่อื่นแล้วมีคนบริภาษเช่นนี้ก็คงต้องหนีอยู่เรื่อยไป พระองค์จะอยู่จนกว่าเรื่องจะระงับแล้วตรัสภาษิตว่า...

เราจักอดทนต่อคำเสียดสีของคนอื่น

เหมือนพญากุญชรในสนามรบ

ทนลูกศรที่ปล่อยออกไปจากคันธนู

เพราะว่าคนโดยมาก ทุศีล

ภิกษุผู้หนึ่ง...เคยเป็นควาญช้างผู้สามารถ ได้เห็นนายควาญช้างที่ขาดความชํานาญพยายามฝึกช้างแต่ไม่สําเร็จ จึงแกล้งบอกอุบายในการบังคับช้าง พระพุทธเจ้าทราบความแล้วจึงตรัสภาษิตว่า...

แน่นอนทีเดียว

คนที่ฝึกตนได้ย่อมอาศัยร่างที่ฝึกฝนดีแล้วนั้น

เป็นพาหนะนำไปสู่ที่ๆ ไม่เคยไป (นิพพาน)

ซึ่งยานภายนอกเหล่านั้นพาไปไม่ได้เลย

ช้างที่ฝึกแล้วเขานำไปสู่ที่ชุมชน

ช้างที่ฝึกแล้วพระราชาชึ้นทรง

ในหมู่มนุษย์ผู้ที่ฝึกฝนตนได้

รู้จักอดทนต่อคำล่วงเกิน เป็นผู้ประเสริฐ

บุตรทั้งหลายของพราหมณ์เฒ่าผู้หนึ่ง... ได้ขอทรัพย์ทั้งหมดจากบิดาแล้วขับไล่ไสส่งไม่ยอมเลี้ยงดู พราหมณ์นั้นถึงความลําบากได้เข้าสู่ สํานักของพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าจึงให้เรียนคาถาเพื่อกล่าวแก่มหาชน ว่า การมีไม้เท้าดีกว่าการมีบุตร เพราะกันสุนัขได้ ยันให้ลุกยืนขึ้นได้พราหมณ์กล่าวคาถาทั้งหลายโดยพิสดารแก่มหาชนพร้อมสําทับว่าบุตรที่อกตัญญูควรถูกฆ่า บุตรได้ยินแล้วเกรงมรณภัยต่างกราบขอขมาต่อบิดา ใช้ให้ภรรยาของตนดูแลปรนนิบัติบิดาเป็นอย่างดี พราหมณ์เฒ่าระลึกถึงคุณของพระศาสดาได้เข้าเฝ้าและกราบทูลเรื่องทั้งสิ้น ภายหลังยังบุตรทั้งหลายให้มีศรัทธาในพระพุทธเจ้าได้ พระพุทธเจ้าจึงเล่าอดีตนิทานเรื่องมาตุโปสกนาคชาดกที่ปรารถนาบํารุงบิดามารดาแล้วตรัสภาษิตว่า...

ช้างตกมันชื่อ ธนปาลกะ

ยากที่ใครๆ จะห้ามได้

ถูกล่ามไว้ไม่ยอมกินอาหาร

พญากุญชรรำลึกถึงแต่ป่าช้าง

สานุสามเณร...ได้บวชตั้งแต่ยังเล็ก เมื่อโตขึ้นมีความกระสันจะสึกปรารถนาการครองเรือน มารดาได้พยายามห้ามปรามนานาประการ จนสานุสามเณรเปลี่ยนใจไม่สึกตามคําขอร้องของมารดา พระพุทธเจ้าทราบ ความต้องการของสามเณรแล้วจึงตรัสภาษิตว่า...

เมื่อก่อนใจข้าได้ท่องเที่ยวไปในอารมณ์

ตามปรารถนา ตามความใคร่ ตามสบาย

แต่บัดนี้ ข้าจักบังคับมันด้วยโยนิโสมนสิการ

เหมือนควาญช้างถือขอ บังคับช้างที่ตกมัน

5.2 พาหนะชั้นเลิศ

5.3 อย่าลืมตัวตน (ที่แท้จริง)

5.5 สยบใจ

5.1 อดทนและอดกลั้น

เมื่อภิกษุทั้งหลาย...ทะเลาะกัน พระศาสดามิอาจยังเรื่องราวให้ระงับลงได้ พระศาสดาจึงหลีกไปอยู่ป่ารักขิตะแต่เพียงผู้เดียวโดยมีช้างปาลิไลยกะคอยอุปัฏฐากตลอดพรรษา พระอานนท์ได้นําภิกษุ ๕๐๐ รูปเข้าเฝ้า พระศาสดาทูลถามถึงทุกข์สุขของพระศาสดา พระพุทธเจ้าได้ตรัสกับภิกษุทั้งหลายถึงการอุปัฏฐากของช้างปาลิไลยกะ ตรัสชมเชยช้างว่าเป็นสหายที่ดียิ่งพร้อมภาษิตว่า...

ถ้าได้สหายผู้เข้ากับตนได้

มีความประพฤติดี ฉลาดและเฉลียว

พึงไปไหนๆ กับสหายเช่นนั้นอย่างมีความสุข

และพึงมีสติ ฝ่าฟันอันตรายทั้งหลาย

5.7 สหายธรรม

มาร...ได้ทูลให้พระศาสดาครองราชสมบัติเพื่อยังประโยชน์สุขแก่อาณาประชาราษฎร์ทั้งผอง เพราะพระองค์มีอิทธิบาท ๔ โดยสมบูรณ์ย่อมสมประสงค์ได้โดยง่าย พระพุทธเจ้าจึงตรัสภาษิตว่า...

มีเพื่อนตาย ก็มีความสุข

ยินดีเท่าที่หามาได้ ก็มีความสุข

ทำบุญไว้ถึงคราวจะตาย ก็มีความสุข

ละทุกข์ได้ทั้งหมด ก็มีความสุข

5.8 ใจเป็นสุข

มหาอานิสงส์ของการพิมพ์หนังสือธรรมะ

“ ดูก่อนสารีบุตร นรชนใดมีใจเปี่ยมด้วยศรัทธาได้สร้างหนังสือพระธรรมไว้ในพระพุทธศาสนา เพื่อประโยชน์แก่ชนทั้งหลายได้อ่านได้สดับฟัง จะได้รับอานิสงส์ใหญ่อันประมาณมิได้...

ดูก่อนสารีบุตร อย่าว่าแต่พระพุทธวจนะตลอดทั้งไตรปิฎกนั้นเลย “แม้อักขระธรรมหนึ่งตัว” เป็นเครื่องหมายเพื่อน้อมนำจิตระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย นำมาซึ่งความเลื่อมใสแก่ผู้ได้พบเห็น เป็นบ่อเกิดให้ประพฤติคุณงามความดีได้...

ฉะนั้นแล้วจะยังผลให้ผู้สร้างได้เสวยสุขเกษมสิ้นกาลช้านาน จักได้เสวยราชสมบัติเป็นบรมจักรพรรดิถึง 84,000 กัป ใช่แต่เท่านั้น เมื่อเคลื่อนจากความเป็นจักรพรรดิมาแล้วจะได้เสวยราชสมบัติเป็นพระราชาทรงมหิธานุภาพอีก 9 อสงไขย ต่อแต่นั้นมาก็จะได้เสวยสมบัติในตระกูลต่างๆ เป็นลำดับไปอันมีตระกูล พราหมณมหาศาล ตระกูลเศรษฐี คฤหบดี และภูมิเทวดาอย่างละ 9 อสงไขย ต่อแต่นั้นก็จะได้ไปเสวยสมบัติในฉกามาพจรสวรรค์ 6 ชั้นประณีีตเป็นลำดับขึ้นไปชั้นละ 9 อสงไขย เมื่อจุติจากเทวโลกแล้วก็จะถือเอากำเนิดในมนุษย์มีกายผุดผ่องโสภาเป็นที่ปฏิพัทธ์รักใคร่ของผู้ได้พบเห็น ทั้งน้ำใจก็สุจริตปราศจากมลทิน อานิสงส์ดังกล่าวมานี้เพราะอำนาจการสร้างอักขระธรรมหนึ่งตัว ฯ”...

พุทธภาษิตจากพระโอษฐ์

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

สำนักพิมพ์เอกอนันต์บุ๊ค

Tel : 034-246644

Mobile : 085-0658236, 089-6726781

Fax : 034-246644

email : 96rangjai@gmail.com

บุคคลหรือหน่วยงานใดสนใจจัดพิมพ์หนังสือธรรมะเผยแพร่เพื่อแจกจ่ายเป็นธรรมทานแก่วัด ห้องสมุด โรงเรียน โรงพยาบาล สถานสงเคราะห์ ทัณฑสถาน ฯ หรือใช้ในโอกาสอันเป็นมงคลในชีวิตท่าน เช่น วันเกิด ทำบุญบ้าน กฐิน ผ้าป่า วันขึ้นปีใหม่ งานเกษียณอายุราชการ งานศพ สร้างอุทิศส่วนกุศล สะเดาะเคราะห์ หรือแจกจ่ายในงาน มงคล-อวมงคลต่างๆ

อนึ่ง ทางรสำนักพิมพ์มีความยินดีในกุศลเจตนาของท่านผู้มีใจอนุเคราะห์ช่วยเหลือกล่อมเกลาจิตใจของชาวโลกด้วยกุศโลบายอันพระพุทธองค์ได้ทรงสรรเสริญแล้ว ทั้งนี้ ทางสำนักพิมพ์ขอร่วมอนุโมทนาบุญ โดยให้ความสะดวกในด้านบริการในราคาพิเศษและจัดส่งตามรายการสั่ง ไม่ว่าซื้อน้อย-ซื้อมาก ในกรุงเทพฯ หรือต่างจังหวัด ทางสำนักพิมพ์ยินดีให้บริการแก่ทุกท่าน

ม้าอัศดร ม้าอาชาไนยจากกลุ่มสินธู

และพญากุญชร ที่ผ่านการฝึกปรือ

นับเป็นสัตว์ที่ประเสริฐ

แต่บุคคลผู้ฝึกตนแล้วประเสริฐกว่านั้น

พระเจ้าปเสนทิโกศล...มีความมัวเมาพระกระยาหารทั้งหลาย เสวยพระกระยาหารมากเกินไปจนอ้วนฉุ ง่วงเหงาหาวนอนอยู่ตลอดเวลา พระพุทธเจ้าจึงตรัสแสดงโทษของการบริโภคมากเกินไปพร้อมภาษิตว่า...

คนกินจุ สะลึมสะลือ ชอบนอน

กลิ้งเกลือกไปมาบนที่นอน

เหมือนสุกรที่เขาขุนด้วยเศษอาหาร

คนโง่ทึ่มเช่นนั้นย่อมเกิดไม่รู้จบสิ้น

5.4 จุดหมายยังอีกไกล

( คนเช่นนี้ย่อมห่างไกลจากการตรัสรู้

จักเวียนว่ายอยู่ในสังสารวัฏไม่รู้จบสิ้น )

โยนิโสมนสิการ คือ ความเป็นผู้ฉลาดในการคิด คิดถูกวิธี

คิดมีระเบียบ คิดมีเหตุผล คิดเร้ากุศล

ช้างมงคลชื่อปาเวรกะ...ของพระเจ้าโกศลติดหล่มขึ้นไม่ได้ เพราะชรามาก พระเจ้าโกศลให้นายควาญช้างลั่นกลองรบ ช้างนั้นได้ยินเสียงกลองเกิดความคะนองในสงครามแล้วถีบตัวให้ขึ้นจากหล่มได้ พระพุทธเจ้า จึงตรัสภาษิตว่า...

พวกเธอจงยินดีในความไม่ประมาท

จงระมัดระวังจิตของตน

จงถอนตนออกจากหล่มกิเลส

เหมือนพญาช้างติดหล่มพยายามช่วยตัวเอง

5.6 หล่มกิเลส